KULT PRYWATNY

Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej
apostołki oświaty, poetki polskości, służebnicy dzieci
ur. 1885 w Warszawie - zm. 1953 w Mińsku Mazowieckim

"Świętość to nic innego, jak zjednoczenie duszy naszej z Bogiem, zjednoczenie naszej woli, naszego rozumu i całej naszej istoty z wolą Bożą, czyli ubóstwienie człowieka".

św. Maksymilian Kolbe

Zagadnienie dotyczące "Kultu prywatnego" jest szczególnie ważne przy badaniu tego tematu względem osoby, która umarła w opinii świętości. W tym celu Władza Kościelna otwiera się proces informacyjny dotyczący stwierdzenia heroiczności cnót tej osoby. Proces informacyjny ma wykazać na ile życie badanej osoby wyrastało ponad przeciętność i na ile badana osoba czyniła wysiłki duchowe i fizyczne współpracując z łaską otrzymywaną od Boga. Jednocześnie w procesie tym zwraca się uwagę na kult prywatny i istniejącą pamięć o zmarłej osobie. Ważne są również świadectwa łask otrzymanych za wstawiennictwem osoby, która zmarła w opinii świętości.

Inna niż my

Wszyscy chyba wiedzą, że święci i błogosławieni są wielkim skarbem Kościoła katolickiego. Dzięki błogosławionemu Janowi Pawłowi II znamy Jego słowa "Nie lękajcie się być świętymi". Wiemy, że Papież pragnął w tym przesłaniu powiedzieć nam, że świętym może być każdy; trzeba tylko chcieć. Najważniejszym zadaniem człowieka na ziemi jest zostać świętym tzn. zbawionym.
      W nawiązaniu do znamiennych słów Jana Pawła II postaram się przybliżyć Państwu postać Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej (1885-1953) w kontekście jej świętego życia, które zdobywała poprzez swą cichość, prostotę i pokorę będąc przez długie lata mieszkanką Mińska Mazowieckiego i okolicznych wsi.
      Według relacji mego ojca Henryka Szczepankowskiego-Chełmońskiego naocznego świadka życia swej matki Michaliny oraz osób, które ją znały, żyła ona jak święta. Ojciec mój z dumą zaznaczał, że o jego matce Michalinie miejscowy lud wiejski zwykł mawiać "to ta dobra pani" oraz, że była "inna niż my". Cóż takiego "innego" było w tej skromnej nauczycielce i cichej poetce? Posłuchajmy zatem:

• była prekursorką oświaty i wychowawczynią miejscowego społeczeństwa,
• wspierała biednych,
• jednała zwaśnionych i zagniewanych,
• zachęcała do miłości Boga i Ojczyzny,
• uczyła m. in. języka polskiego, matematyki, historii Polski w szkołach wiejskich w Dłużce, Budach Przytockich, Stojadłach, Rzakcie, Królewcu, Mrozach,
• odznaczała się szlachetną postawą,
• żyła modlitwą i pracą dla bliźnich,
• Polskę ukochała miłością szczytną,
• nawracała błądzących.

Proces informacyjny

W roku 2011 został złożona prośba przez niżej podpisanego do Władz Kościelnych o otwarcie procesu informacyjnego dotyczącego stwierdzenia heroiczności cnót Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej. Poniżej pragnę przedstawić Państwu pierwszy skromny materiał w tym zakresie:

• opinia świętości kandydata: po śmierci Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej w 1953 r. było przekonanie wśród osób znających bliżej poetkę, że zmarła ona w opinii świętości. Wtedy już można było zauważyć pierwsze oznaki kultu prywatnego wśród mieszkańców Mińska Mazowieckiego (doczesne jej szczątki spoczywają na cmentarzu parafialnym w Mińsku Mazowieckim). Trudne i niesprzyjające lata ustroju komunistycznego zatarły jednak jego początki i kult ten zaniknął. Obecnie zauważa się stopniowy powrót tego kultu, a jego zalążki napawają przekonaniem, że Michalina Chełmońska-Szczepankowska żyła w opinii świętości. Prawdę stanowi też fakt, że życie jej - apostołki polskości, oświaty i służebnicy dzieci - było przez nią samą skrywane przed światem.
  W ostatnim czasie tj. w roku 2011 zostało odprawionych kilka Mszy świętych: na Jasnej Górze, Niepokalanowie, Bełchatowie, Mińsku Mazowieckim w intencji o łaskę otwarcia procesu informacyjnego dotyczącego stwierdzenia heroiczności cnót Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej. W ramach odbierania kultu prywatnego są również rozpowszechniane o kandydatce książeczki pt. "Daj jak najwięcej dobra dzieciom", obrazki z jej fotografią połączone z modlitwą do Boga oraz z modlitwą za jej przyczyną.
• odbieranie kultu prywatnego: Michalina Chełmońska-Szczepankowska w opinii współczesnych i potomnych była oddana modlitwie, uduchowiona i wielce służebna. Cnoty te pozwalały jej kroczyć drogą do nieba. Dlatego była i jest ufność wśród ludzi pamiętających Michalinę, co do świętości jej życia. Do takich ludzi należeli m.in. dr Jan Hubert, rodzina Aureliusza i Janiny Chróścielewskich z synem Tadeuszem, rodzina Konstantego i Eugenii Flago z Królewca nieopodal Mińska Mazowieckiego - właściciele domu, gdzie mieściła się szkoła powszechna, w której uczyła śp. Michalina, rodzina Włodzimierza i Anny Sidorow z córką Haliną, ks. prefekt Józef Dziąg (1917-1952), ks. kanonik Józef Bakalarczyk (1923-1935), ks. proboszcz Władysław Osiński (1935-1949). Dziś po latach Michalina jest przykładem, który potwierdza fakt, że "święci żyją wśród nas".
  Na podkreślenie zasługuje fakt, że w życiu i twórczości Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej są zawarte między innymi treści pełne pierwiastka religijnego, a nawet mistycyzmu i uwielbienia Boga. Obdarzona przez Stwórcę zdolnościami poetyckimi, Michalina kierowała pierwiastek ten do najmłodszych i starszych osób w sposób subtelny, a jednocześnie wyrazisty.
• znaczenie duszpasterskie kandydata dla Kościoła: przykład świątobliwego życia Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej może mieć duże znaczenie dla Kościoła w Polsce. Otwarcie procesu informacyjnego stwierdzającego heroiczność cnót śp. Michaliny pozwoli dotrzeć, przez wstawiennictwo kandydatki, do zagubionych młodych Polaków, by pomóc im w ich nawróceniu do Boga. Michalina Chełmońska-Szczepankowska będąc poetką i nauczycielką potrafiła, jak dawniej ta. i dziś, poprzez swoje piękne i mądre wiersze wlewać w serca Polaków dobro, piękno i optymizm, a także to, co święte.
  Michalina przez długie lata miała bliski kontakt z dziećmi i młodzieżą, a co więcej, miała na nich dobroczynny wpływ poprzez własny przykład życia w bliskości z Bogiem. Może ona z powodzeniem odmieniać trudną młodzież i prowadzić ją, przez swoje wstawiennictwo, do Boga. Szczególnie dziś jest pilna potrzeba ożywienia wiary katolickiej wśród młodzieży, a zwłaszcza tej zagubionej. Innym aspektem duszpasterskiego znaczenia dla Kościoła może być skuteczna pomoc ś.p. Michaliny osobom uzależnionym, a szczególnie od alkoholu. Z tą trwającą plagą walczyła nasza "apostołka polskości" pisząc i publikując swe liczne wiersze poświęcone tej tematyce, a także wygłaszając własne referaty, jako propagatorka trzeźwości.

Życie duchowe

Warto wiedzieć, że czynnikami, które doprowadziły Michalinę Chełmońską-Szczepankowską do osiągnięcia stanu doskonałości duchowej były: modlitwa, praca, dobre uczynki oraz własne cierpienia ofiarowane w intencji bliźnich. Wszystko to razem stanowi klucz do osobowości poetki.

"Spływa na ziemie szary mrok,
Cisza się wkoło ściele .
O, Boże, sercu memu daj
Podniosłych pragnień wiele!". (Modlitwa)

"O, patrz z zachwytem na ten świat
I wielbij Stwórcę - Boga.
I kochaj ludzi, ziemię swą,
Dzieweczko moja droga!". (Ranek)

Życie duchowe Michaliny oparte było na modlitwie, szczególnie różańcowej, co świadczy o Maryjności jej drogi życiowej i twórczości poetyckiej; jak też na częstym uczestnictwie we Mszy świętej i adoracji Pana Jezusa. Dla Michaliny droga do świętości była czymś naturalnym i zwykłym, czymś, co płynęło wprost z jej serca, natomiast myśli tej cichej kobiety były odważne, prawe i bezkompromisowe.
      Nacechowane świętością życie Michaliny oparte było przede wszystkim na Ewangelii i wzorcach osobowych, jak wiemy o tym z jej licznych wierszy poświęconych m. in. Jezusowi, Najświętszej Maryi Pannie, św. Józefowi, św. Jadwidze Królowej, św. Stanisławowi Kostce, św. Teresie od Dzieciątka Jezus. Co zaś do świętości Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej, to fundamentem jej była głęboka pokora. Jak bowiem w życiu Michaliny widać pokorę, tak i w twórczości pokorą tchną jej liczne wiersze.
      Michalina będąc gorliwą katoliczką pomagała wiele kapłanom na niwie życia parafialnego prowadząc działalność charytatywną wśród chorych, opuszczonych i biednych. Była również zaangażowana w sprawy życia religijnego w Mińsku Mazowieckim. Dlatego też Michalina pisała i wygłaszała liczne referaty m.in. " Jak odnowić i pogłębić życie religijne w parafii".
      Michalina Chełmońska-Szczepankowska zostawiła po sobie wiele myśli i modlitw, które świadczą o jej głębokim życiu wewnętrznym, religijnym, a także jej rozważaniach i medytacjach w relacji z Bogiem. Bogate życie duchowe Michaliny niech potwierdzą jej wybrane myśli:

Myśli
Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej

Kocham Cię, uwielbiam, cześć i pokłon Ci oddaję
o najśliczniejsze Oblicze najmilszego Jezusa mojego,
szlachetna pieczęci Bóstwa,
w Tobie się zatapiam całą duszą moją,
błagam Cię, abyś, na sercu moim wyraził Boskie swe rysy,
abym się w Ciebie ciągle wpatrywać mogła tu na ziemi
i potem w niebie na wieki. Amen.
* * *
Naśladujmy wielką świętą Teresę
i obudźmy w sercach naszych ufność
w skuteczną opiekę św. Józefa
i powierzmy Mu najważniejsze sprawy nasze.
A ponieważ najważniejszą sprawą naszą jest zbawić się,
dlatego powierzmy Mu zbawienie naszej duszy.
* * *
Ci, którzy w nabożeństwie do Świętego Józefa
trwać będą wiernie i szczerze,
na pewno po życiu ich cnotliwym
i szczęśliwym już tu na ziemi,
świątobliwie umierać będą,
a po śmierci pójdą do nieba,
gdzie się w Bogu radować będą na wieki.
* * *
Nawet włos jeden ma też swój cień,
kroplę goryczy ma każdy dzień.
* * *
Płaćcie za dusze, za grzeszników, złotą monetą cierpienia.
* * *
Daj jak najwięcej dobra dzieciom.
* * *
Trzeba wysoko myślami wzlatać,
aby żyć dobrze na ziemi.

Apostołka polskości i oświaty

Michalina Chełmońska-Szczepankowska była i jest przykładem kobiety, poetki, myślicielki, ortodoksyjnej katoliczki, walczącej o prawo do prawdy historycznej i o obecność tej prawdy w świadomości społecznej i narodowej.

"Pomnij żeś Polak i służ też Bogu". ( Szkoła)

"Tyś Polski syn,
Do prawdy dąż,
Ukochaj czyn,
Zwalczaj zło wciąż". (Prezentuj broń!)

Jako nauczycielka, ale i jako działaczka oświatowa wśród ludu wiejskiego, Michalina Chełmońska-Szczepankowska, współorganizowała po pierwszej wojnie światowej szkolnictwo zarówno w samym Mińsku Mazowieckim, jak i w powiecie mińsko-mazowieckim. W prowadzonych przez siebie szkołach nasza prekursorka dokładała wszelkich starań, aby młode pokolenie otrzymało rzetelne przygotowanie do życia w wolnej Polsce. Warto podkreślić, że:

• Dziś w Polsce jest pilna potrzeba, aby stawiać za wzór młodemu pokoleniu ludzi bez skazy, skromnych, uczciwych, oddanych całkowicie dzieciom i młodzieży, takich jak ś.p. Michalina.
• Michalina Chełmońska-Szczepankowska będąc osobą świecką z własnej inicjatywy uczyła dzieci katechizmu i miłości do Ojczyzny. Nauczała w czasach szczególnie trudnych, gdy Naród i Kościół gnębiony przez zaborców był na drodze do odzyskania niepodległości.
• W czasie okupacji hitlerowskiej Michalina Chełmońska-Szczepankowska, emerytowana nauczycielka, uczyła języka polskiego i matematyki na tajnych kompletach.

Apostołka poezji

Michalina Chełmońska-Szczepankowska pragnęła przez swoją poezję przemieniać serca czytelników. Wiersze jej posiadają rzadką cechę franciszkańskiego optymizmu, które rozsiewają dobro i odmieniają sumienia. Są one mądre, zrozumiałe i wzruszające. Poezja Michaliny tchnie też szlachetnością, miłością do Polski i jej przeszłości, pomaga pogłębić wiarę i rozmiłować się w historii ojczystej. Utwory poetki mają więc znaczenie humanistyczne.

" . Ja was ogromnie kocham o dzieci
Piosnka ma do was na skrzydłach leci
I rwie się do was jako to ptaszę
Leciuchno wzlata nad główki wasze.

I jeszcze jedno ostatnie słówko
Nad każdą małą dziecięcą główką
Piosnka ma szepcze nim w dal uleci
Ach, bądźcie dobre, ach, dobre, dzieci!". (Do dzieci)

"O, Bóg-Stwórca wie jedynie,
Ile gwiazd w przestworzu,
Ile ptasząt nuci w lesie,
Ile kwiecia w zbożu". (Nikt nie zliczy)

Świętej pamięci Michalina, apostołka poezji i miłości, kierowała swoje wiersze głównie do najmłodszych wlewając w ich serca swoją czułość, ciepło i dobro.

Apostołka dzieci

Michalina Chełmońska-Szczepankowska będąc poetką i nauczycielką, zraszała delikatne serca najmłodszych, to pięknością słowa, to szlachetnością myśli. Ten zasiew apostolskiej miłości przyniósł dobre owoce tak ówczesnym, jak i przyszłym pokoleniom młodych Polaków.

Anielka.

To Anielki wy nie znacie?
Czy naprawdę? Co za szkoda!
Ta Anielka mieszka w chacie -
Choć to mała, biedna chata,
Lecz dziewczynka tak bogata !
Jej bogactwem - nie pieniążki,
Jej bogactwem - nie uroda,
Ni korale, ani wstążki,
Jej bogactwem - nie nauka -
Ale serce, co to puka
Tak litośnie i miłośnie,
Serce dobre, a tak czyste,
Jak kropelki ros przejrzyste -
To bogactwo, to skarb wielki
Tej ubogiej, tej Anielki!
Wstąpcie, proszę, do tej chaty,
- Choć tam czasem braknie chleba -
Skarb znajdziecie przebogaty,
Tylko pilnie patrzeć trzeba!..."

Podsumowanie

Michalina Chełmońska-Szczepankowska z poczucia świętej misji pragnęła współkształtować stosunek młodego pokolenia do Polski, do świata, do Boga. Dlatego trwa przekonanie, że Michalina Chełmońska-Szczepankowska oręduje za nami w niebie i oczekuje się, by została patronką dzieci.
      Mam nadzieję, że przybliżyłem Państwu obraz życia i duchowości Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej. Jej trud, poświęcenie, pokorne życie i dorobek twórczy nie poszedł na marne. Dowodem na to jest fakt, że trud ten przynosi wciąż dobre owoce.
      Na zakończenie pragnę polecić zainteresowanym osobom moje dwie skromne modlitwy skierowane do Boga za przyczyną świątobliwej Michaliny w ramach odbieranego kultu prywatnego.

Modlitwa
o łaskę otwarcia procesu informacyjnego
dotyczącego stwierdzenia heroiczności cnót
Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej
(kult prywatny)

Boże Miłosierny!
- Ty znasz nasze serca i pragnienia,
zechciej wysłuchać naszej modlitwy,
którą kornie składamy przed
Twoim Nieskończonym Majestatem
upraszając dla Michaliny
łaskę otwarcia procesu informacyjnego
dotyczącego stwierdzenia heroiczności jej cnót.
Pozwól Panie Jezu,
aby ten proces
pomógł zachować w pamięci
jej świątobliwe życie,
które poświęciła w trosce o najmłodszych.
Boże łaskawy!
- pomóż nam naśladować jej głębokie zawierzenie,
ofiarną służbę i oddanie Twojej Matce.
Boże litościwy!
- niech serce Michaliny
napełnione poezją, dobrocią i polskością
przemienia nasze serca
na większą Twoją Chwałę!
Zbawicielu słodki!
- udziel nam, za przyczyną Michaliny,
tych łask, o które pokornie prosimy.
(wymienić łaski, o które się prosi)

Modlitwa
za przyczyną Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej
(kult prywatny)

Michalino!
- służebnico Boża, apostołko miłości,
poetko serca, poetko polskości i poetko dzieci.
Byłaś cicha, bez reszty służyłaś drugim.
Ludzie mawiali o tobie: "to ta dobra pani".
Dzieciom pomagałaś najwięcej.
Poświęciłaś najmłodszym całe swoje życie,
pisząc o nich i dla nich swe piękne wiersze.
Czyniłaś to wszystko z potrzeby serca,
z chrześcijańskiego przykazania miłości bliźniego.
Jako dobra Polka i przykładna katoliczka
pamiętałaś o Bogu i Ojczyźnie.
Widywano cię często to idącą na Mszę świętą,
to modlącą się w domu.
Ludzie zapamiętali cię jako skromną, szczerą,
wiecznie zapracowaną,
a pomimo wszystko serdeczną i pogodną.
Zapamiętano cię również jako inną niż my wszyscy,
żyłaś bowiem i umarłaś jak święta.
Michalino! - "dobra pani"
- wstawiaj się za nami u Boga i u Jego Matki
wypraszając nam potrzebne łaski.
(wymienić łaski, o które się prosi)

Piotr Szczepankowski-Chełmoński, wnuk poetki